1.Gemoglobin näme?
Gemoglobin (gysgaldylan Hgb ýa-da Hb), gyzyl gan öýjüklerindäki belok molekulasy bolup, öýkeninden kislorody beden dokumalaryna geçirýär we dokumalardan kömürturşy gazyny öýkenine gaýtaryp berýär.
Gemoglobin birleşdirilen dört belok molekulasyndan (globulin zynjyrlaryndan) durýar.
Adaty ulularyň gemoglobin molekulasynda iki alfa-globulin zynjyry we iki beta-globulin zynjyry bar.
Düwünçeklerde we bäbeklerde beta zynjyrlary adaty däl we gemoglobin molekulasy iki alfa zynjyryndan we iki gamma zynjyryndan durýar.
Çaga ulaldygyça gamma zynjyrlary kem-kemden beta zynjyrlary bilen çalşyrylýar we ulularyň gemoglobin gurluşyny emele getirýär.
Her globulin zynjyrynda gem diýilýän demir saklaýan porfirin birleşmesi bar.Gem birleşmesiniň içine ýerleşdirilen demir atom, ganymyzda kislorod we kömürturşy gazyny daşamakda möhüm ähmiýete eýe.Gemoglobiniň düzümindäki demir ganyň gyzyl reňkine hem jogapkärdir.
Gemoglobin, gyzyl gan öýjükleriniň görnüşini saklamakda möhüm rol oýnaýar.Tebigy görnüşinde gyzyl gan öýjükleri, ortasynda deşik ýok donuna meňzeýän dar merkezler bilen tegelekdir.Adaty bolmadyk gemoglobin gurluşy, gyzyl gan öýjükleriniň görnüşini bozup, olaryň işine we gan damarlaryndan akmagyna päsgel berip biler.
2.Gemoglobiniň kadaly derejesi nähili?
Erkekler üçin adaty gemoglobiniň derejesi, her dekilitr üçin 14.0 bilen 17,5 gram arasynda (gm / dL);aýallar üçin 12,3-15,3 gm / dL aralygyndadyr.
Kesel ýa-da ýagdaý bedeniň gyzyl gan öýjükleriniň öndürilmegine täsir etse, gemoglobiniň derejesi peselip biler.Gyzyl gan öýjükleriniň az bolmagy we gemoglobiniň pes derejesi adamyň ganazlygynyň döremegine sebäp bolup biler.
3. Demir ýetmezçilikli ganazlygy kim döredip biler?
Aşakdaky toparlarda has ýokary töwekgelçilik bar bolsa-da, her kim demir ýetmezçilikli ganazlygy döredip biler:
Aýallar, aýlyk döwürlerde gan dökülmegi we çaga dogurmagy sebäpli
65 ýaşdan uly adamlar, demir az bolan berhizlere eýe bolýarlar
Aspirin, Plavix®, Coumadin® ýa-da heparin ýaly gan ýuka bolan adamlar
Gyzyl gan öýjüklerini döretmekde kynçylyk çekýän böwrek ýetmezçiligi bolan adamlar (esasanam dializde bolsa) Demir siňdirmekde kynçylyk çekýän adamlar
4.Anemiýanyň alamatlary
Ganazlygyň alamatlary şeýle bir ýumşak bolup biler, hatda olary duýman bilersiňiz.Belli bir wagtda gan öýjükleriňiziň azalmagy bilen alamatlar köplenç ýüze çykýar.Ganazlygyň sebäbine baglylykda alamatlar aşakdakylary öz içine alyp biler:
Baş aýlanmak, ýeňillik ýa-da çalt ýa-da adaty bolmadyk ýürek urgusyny geçmekçi bolýan ýaly duýmak
Kellagyry Süňkleriňizde, döşüňizde, garnyňyzda we bogunlaryňyzda agyry Çagalar we ýetginjekler üçin ulalmak bilen baglanyşykly kynçylyklar Demiň gysmagy Deriniň reňkli ýa-da sary Sowuk eller we aýaklar idadawlyk ýa-da gowşaklyk
5.Anemiýanyň görnüşleri we sebäpleri
Ganazlygyň 400-den gowrak görnüşi bar we olar üç topara bölünýärler:
Ganyň ýitmegi sebäpli döreýän ganazlyk
Gyzyl gan öýjükleriniň öndürilişiniň peselmegi ýa-da nädogry bolmagy sebäpli döreýän ganazlyk
Gyzyl gan öýjükleriniň ýok edilmeginden döreýän ganazlyk
Makalalar:
Gemoglobin: Adaty, ýokary, pes derejeler, ýaş we jynsMedicineNet
GanazlykWebMD
Pes gemoglobinKliwlend klinikasy
Iş wagty: 12-2022-nji aprel