Gan şekeri we bedeniňiz

1. gan şekeri näme?
Gan şekerine hem diýilýär, gandaky glýukoza, ganyňyzdaky glýukozanyň mukdarydyr.Bu glýukoza iýýän-içýän zatlaryňyzdan gelýär we beden bagryňyza we myşsalaryňyzdan saklanýan glýukozany hem çykarýar.

2.Ganyň glýukoza derejesi
Glikemiýa, ganyň şeker derejesi diýlip hem atlandyrylýar,gandaky şekeriň konsentrasiýasy ýa-da ganyň glýukoza derejesi, adamlaryň ýa-da beýleki haýwanlaryň ganynda jemlenen glýukozanyň ölçegidir.Takmynan 4 gram glýukoza, ýönekeý şeker, 70 kg (154 funt) adamyň ganynda bar.Beden metabolik gomeostazyň bir bölegi hökmünde ganyň glýukoza derejesini berk düzgünleşdirýär.Glýukoza skelet myşsasynda we bagyr öýjüklerinde glikogen görnüşinde saklanýar;agyz bekleýän adamlarda ganyň glýukozasy bagyrda we skelet myşsasyndaky glikogen dükanlarynyň hasabyna hemişelik derejede saklanýar.
Adamlarda ganyň glýukoza derejesi 4 gram, ýa-da bir çaý çemçesi, birnäçe dokumalarda kadaly işlemek üçin möhümdir we adam beýnisi agyz bekleýän, oturan adamlarda gan glýukozasynyň takmynan 60% -ini sarp edýär.Ganyň glýukozasynyň yzygiderli ýokarlanmagy, glýukozanyň zäherlenmegine getirýär, bu öýjükleriň işlemezligine we süýji keseliniň kynçylyklary hökmünde birleşdirilen patologiýa goşant goşýar.Glýukoza içegelerden ýa-da bagyrdan bedeniň beýleki dokumalaryna gan akmagy arkaly geçirilip bilner. Öýjükli glýukozanyň ýokaşmagy, esasan, aşgazan asty mäzinde öndürilen gormon bolan insulin bilen kadalaşýar.
Glýukoza derejesi, adatça, günüň ilkinji naharyndan öň iň pes bolup, nahardan soň bir-iki sagatlap birnäçe millimol ýokarlanýar.Ganyň şeker derejesi adaty çäkden daşarda lukmançylyk ýagdaýynyň görkezijisi bolup biler.Dowamly ýokary derejä giperglikemiýa diýilýär;pes derejeler diýilýärgipoglikemiýa.Süýji keseli birnäçe sebäplerden dowamly giperglikemiýa bilen häsiýetlendirilýär we gan şekerini kadalaşdyrmazlyk bilen baglanyşykly iň görnükli keseldir.

3. Süýji keselini anyklamakda ganyň şeker derejesi
Ganyň glýukoza derejesine düşünmek, süýji keseliniň öz-özüni dolandyrmagynyň esasy bölegi bolup biler.
Bu sahypada, süýji keseli bolan adamlary kesgitlemek üçin 1-nji görnüşli süýji keseli, 2-nji görnüşli süýji keseli we gan şeker aralygy ulular we çagalar üçin ganyň şeker aralygy we adaty şeker aralygy görkezilýär.
Süýji keseli bolan adamyň bir metr, synag zolaklary bar bolsa we synagdan geçirýän bolsa, ganyň glýukoza derejesiniň nämäni aňladýandygyny bilmek möhümdir.
Maslahat berilýän ganyň glýukoza derejesi her bir adam üçin düşündiriş derejesine eýe we bu barada saglygy goraýyş topary bilen maslahatlaşmaly.
Mundan başga-da, aýallar göwrelilik döwründe ganyň şeker derejesini kesgitläp bilerler.
Aşakdaky aralyklar, Milli kliniki ussatlyk instituty (NICE) tarapyndan berlen görkezmelerdir, ýöne her bir adamyň maksat derejesi lukman ýa-da süýji keseli boýunça geňeşçi tarapyndan ylalaşylmalydyr.

4. Adaty we süýji keseli bolan gan şekeriniň aralygy
Sagdyn adamlaryň köpüsi üçin ganyň şekeriniň kadaly derejesi aşakdakylardyr:
Oraza tutanyňyzda 4.0 bilen 5,4 mmol / L (72 - 99 mg / dL) aralygynda [361]
Nahardan 2 sagat soň 7,8 mmol / L (140 mg / dL) çenli
Süýji keseli bolan adamlar üçin gandaky şeker derejesi aşakdakylardyr:
Nahardan öň: 1-nji görnüşli ýa-da 2-nji görnüşli süýji keseli bolan adamlar üçin 4-7 mmol / L.
Nahardan soň: 1-nji görnüşli süýji keseli bolan adamlar üçin 9 mmol / L, 2-nji görnüşli süýji keseli bolanlar üçin 8.5mmol / L-den pes

5. Süýji keselini anyklamagyň ýollary
Tötänleýin plazma glýukoza synagy
Islendik wagt tötänleýin plazma glýukoza barlagy üçin gan nusgasy alynyp bilner.Munuň üçin köp meýilnamalaşdyrmak talap edilmeýär we şonuň üçin wagtyň manysy bolanda 1-nji görnüşli süýji keselini anyklamakda ulanylýar.
Oraza plazma glýukoza synagy
Agyz bekleýän plazma glýukoza synagy azyndan sekiz sagat agyz beklenenden soň alynýar we şonuň üçin adatça irden alynýar.
NICE düzgünnamalarynda agyz bekleýän plazma glýukoza netijesi, 5,5 - 6,9 mmol / l, 2-nji görnüşli süýji keseliniň döremek töwekgelçiligini, esasanam 2-nji görnüşli süýji keseli üçin beýleki töwekgelçilik faktorlary bilen bilelikde ýüze çykýar.
Agyz glýukoza çydamlylygy synagy (OGTT)
Agyz boşlugyna çydamlylyk synagy ilki bilen agyz beklemegiň ganyny almagy, soňra bolsa 75g glýukozany öz içine alýan örän süýji içgini almagy öz içine alýar.
Bu içgini içeniňizden soň, 2 sagatdan soň gan nusgasy alynýança dynç almaly.
Süýji keselini anyklamak üçin HbA1c synagy
HbA1c synagy ganyň glýukozasynyň derejesini gönüden-göni ölçenmeýär, ýöne synagyň netijesi, ganyň glýukoza derejesiniň 2 aýdan 3 aýa çenli ýokary ýa-da pes bolmagyna täsir edýär.
Süýji keseliniň ýa-da süýji keseliniň görkezijileri aşakdaky şertlerde berilýär:
Adaty: 42 mmol / moldan aşakda (6.0%)
Prediabet: 42 - 47 mmol / mol (6.0 - 6,4%)
Süýji keseli: 48 mmol / mol (6,5% ýa-da ondan ýokary)